Σχετικά με το πένθος
Στους περισσότερους πολιτισμούς και τις διάφορες κοινωνίες οι άνθρωποι διεργάζονται το πένθος μέσα από παραδοσιακές θρησκευτικές τελετουργίες και καθήκοντα των οποίων οι ρίζες είναι αρχέγονες. Φαίνεται ότι ο θρήνος και ο ψυχικός πόνος λόγω του πένθους θανάτου είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Υπάρχουν όμως πολιτισμικές διαφορές που καθορίζουν την έκφραση του πένθους και αυτές αφορούν κυρίως το πολιτισμικό περιβάλλον (τους κανόνες και αξίες που διέπουν την κάθε κοινωνία), τους τρόπους με τους οποίους σχετίζονται οι άνθρωποι μεταξύ τους, και τις πεποιθήσεις που έχουν σχετικά με το νόημα της ζωής και του θανάτου. Στον δυτικό κόσμο και συγκεκριμένα στην Ελλάδα, οι άνθρωποι τείνουν να εκφράζουν το πένθος μέσω της θλίψη και του θρήνου, τα «μοιρολόγια», και τις έντονες συναισθηματικές εκδηλώσεις.
Τι είναι το πένθος
Το πένθος είναι μια φυσιολογική αντίδρασή που έχουμε στην απώλεια κάποιου αγαπημένου μας προσώπου (φυσική εξαφάνιση), και μπορεί να επηρεάσει ταυτόχρονα όλες τις πλευρές της ζωής μας (ψυχική, νοητική, πνευματική, σωματική, οικογενειακή, κοινωνική, επαγγελματική, κλπ). Στο πένθος εμπεριέχεται ο θρήνος που είναι μια έμφυτη και αναμενόμενη αντίδραση των ανθρώπων στην απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου λόγω θανάτου. Η περίοδος του πένθους αφορά σε μια κατάσταση μεγάλης εσωτερικής σύγχυσης, κρίσης, και μοναξιάς.
Πόσο διαρκεί το πένθος
Το πένθος είναι μια προσωπική εμπειρία και η διάρκειά του ποικίλει από άτομο σε άτομο. Ενδεχομένως, θα ήταν περισσότερο βοηθητικό και χρήσιμο να επικεντρωθείτε στην ένταση και την ποιότητα της εμπειρίας σας παρά να εστιάζετε σε ένα χρονοδιάγραμμα. Πολύ σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της αποκατάστασης και της επούλωσης παίζει η δυνατότητα να πενθήσουμε. Αντίθετα, η αποχή και η στέρηση από τις παραδοσιακές τελετουργίες, η πεποίθηση ότι οι συναισθηματικές εκδηλώσεις είναι λάθος, ακατάλληλες ή μη αποδεκτές, και ταυτόχρονα η προσπάθεια να τις εμποδίσουμε ή να τις εξαλείψουμε μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και να περιπλέξει τη διεργασία του πένθους.
Τι ΔΕΝ είναι το πένθος:
- δεν είναι αφύσικο
- δεν είναι μόνο για τους αδύναμους
- δεν είναι ασθένεια
- δεν είναι ψυχολογική διαταραχή
- δεν μπορούμε να το αποφύγουμε
Πώς να διαχειριστείτε το πένθος σας
Παρότι είναι αδύνατον να αποφύγετε τις δυσάρεστες συναισθηματικές και άλλες σχετικές με το πένθος εκδηλώσεις, μπορείτε να τις διαχειριστείτε με τους ακόλουθους τρόπους:
- μιλήστε για τα συναισθήματά σας
- επιτρέψτε στον εαυτό σας να νιώσει την απώλεια
- ζητήστε βοήθεια από τους άλλους (πείτε τους π.χ. ότι χρειάζεστε συμπαράσταση, ένα γεύμα κλπ.)
- αντλήστε δύναμη από τη θρησκεία και την πίστη σας
- κρατήστε ημερολόγιο (βοηθάει να εκφράσετε τα συναισθήματά σας, μειώνει το στρες)
- κάντε γυμναστική (προάγει συναισθήματα ικανοποίησης και ευεξίας)
- τρώτε όσο χρειάζεστε και υγιεινά
- δραστηριοποιηθείτε κοινωνικά
- πάρτε πρωτοβουλίες
- οργανώστε επετειακές ημερομηνίες
- οργανώστε τη μέρα σας
- δώστε στον εαυτό σας χρόνο να αναρρώσει
- πάρτε μέρος σε αυτοδιαχειριζόμενες ομάδες αμοιβαίας βοήθειας
Πότε να απευθυνθείτε σε ψυχολόγο
Οι περισσότεροι πενθούντες δε χρειάζεται να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια γιατί μπορούν και αντλούν συμπαράσταση από τους κοντινούς τους ανθρώπους αλλά και απο τους δικούν τους πόρους. Έτσι καταφέρνουν και μαθαίνουν να ζουν με την απώλεια του αγαπημένου τους προσώπου.
Παρότι η παρουσία ανθρώπων που προσφέρονται να μας συμπαρασταθούν έχει ιδιαίτερη αξία, πολλές φορές αυτή η άτυπη στήριξη των άλλων δεν αρκεί. Συχνά, οι συνθήκες θανάτου ενός ατόμου (π.χ. όταν έχει προκύψει ξαφνικά ή κάτω από τραυματικές και πολύπλοκες καταστάσεις) μπορεί να είναι ιδιαίτερα οδυνηρές για το άτομο που μένει πίσω και να το καθιστούν αποδιοργανωμένο και ανίκανο να ανταπεξέλθει στον πόνο και τη μοναξιά. Βεβαίως η απόφαση να αποταθείτε σε ψυχολόγο είναι προσωπική, όμως για την καλή ψυχική σας υγεία θα πρέπει να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια εάν συντρέχουν κάποια απο τα παρακάτω:
- δεν έχετε ανθρώπους οι οποίοι μπορούν να σας ακούσουν
- οι σχέσεις σας με τους άλλους ανθρώπους έχουν γίνει πολύ δύσκολες
- παρουσιάζετε ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα θυμού
- σχεδιάζετε τρόπους για να εκδικηθείτε για την απώλεια
- έχετε επίμονες ιδέες θανάτου ή/και αυτοκτονίας
- έχετε αυτοκαταστροφικές τάσεις
- κάνετε χρήση ψυχοτρόπων ουσιών για να απαλύνεται τον πόνο
- βιώνεται παρατεταμένο και έντονο άγχος
- έχετε αλλεπάλληλες κρίσεις πανικού
- ταλαιπωρείστε από έμμονες ιδέες
- παρουσιάζετε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές
- έχετε παρατεταμένη υπερδιέγερση ή κατάθλιψη
- έχετε επίμονα προβλήματα ύπνου (αϋπνίες, υπνηλία, αφυπνίσεις, νυχτερινούς εφιάλτες)
- αισθάνεστε ψυχολογικό αδιέξοδο
- έχετε έλλειψη ενδιαφερόντων
- δεν καταφέρνετε να πραγματοποιήσετε καθημερινές εργασίες, όπως να πάτε στη δουλειά, να φροντίσετε τα παιδιά, κλπ.
- με την πάροδο του χρόνου παραμένετε απορροφημένοι και απελπισμένοι από το πένθος
- δεν ξέρετε πώς να ενημερώσετε ένα παιδί για το θάνατο του αγαπημένου του προσώπου ή/και πώς να το προετοιμάσετε για την κηδεία
- αισθάνεστε ότι για οποιοδήποτε λόγο χρειάζεστε βοήθεια για να περάσετε αυτή την κατάσταση
Πώς μπορεί να σας βοηθήσει η συμβουλευτική πένθους
Οι άνθρωποι που πενθούν έχουν ανάγκη να λένε ξανά και ξανά αυτά που τους απασχολούν σε σχέση με την εμπειρία της απώλειας του αγαπημένου τους προσώπου. Συχνά ανησυχούν για το ότι μπορεί να κουράζουν τους γύρω τους μέσω αυτής της επαναλαμβανόμενης εξιστόρησης. Επίσης, μπορεί να αντιλαμβάνονται ότι τα κοντινά τους άτομα προσδοκούν να τους δούν και πάλι δυνατούς για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους μια ώρα αρχύτερα. Όμως, οι απαιτήσεις και οι ανάγκες των άλλων ανθρώπων μπορεί να λειτουργήσουν ψυχοπιεστικά και να δυσκολέψουν την διαδικασία και τη διεργασία του πένθους. Για παράδειγμα, οι άλλοι μπορεί να λένε μη δείχνεις ότι πενθείς, σταμάτα να νιώθεις έτσι, πρέπει να το ξεπεράσεις, δε χρειάζεται να πηγαίνεις τόσο συχνά στο μνήμα, πρέπει να πετάξεις επιτέλους τα ρούχα του νεκρού, καιρός είναι πια να επανέλθεις στους προηγούμενους ρυθμούς και συνήθειες, κλπ. Στα πλαίσια ενός υποστηρικτικού, ασφαλούς και αποδεκτικού περιβάλλοντος, η συμβουλευτική μπορεί να σας προσφέρει πολύτιμο χρόνο να πείτε την ιστορία σας, να θυμηθείτε σημαντικές στιγμές που μοιράστηκατε με το αγαπημένο σας πρόσωπο, να αναγνωρίσετε και να εκφράσετε τα συναισθήματά σας για τον εκλιπόντα με σκοπό να βρείτε ανακούφιση μέσω της αποδοχής της απώλειας του.
Η συμβουλευτική πένθους ενδείκνυται για πενθούντες με περίπλοκο πένθος, και έχει στόχο να ανιχνεύσει το πρόβλημα του πένθους που συχνά συγκαλύπτεται απο κάποια ψυχολογική ή σωματική ενόχληση, και να βοηθήσει το άτομο να αναγνωρίσει και να λύσει τις συγκρούσεις αποχωρισμού. ‘Ένας επιμέρους στόχος αυτής της θεραπείας έιναι να βοηθήσει το άτομο να αποκτήσει νέες δεξιότητες, ενδιαφέροντα και σχέσεις, και να το ενθαρρύνει να αναλάβει καινούργιους ρόλους. Μέσω της συμβουλευτικής πένθους δε θα σας δοθούν έτοιμες απαντήσεις, αλλά θα έχετε την ευκαιρία να βρείτε εσείς τις δικές σας απαντήσεις. Η διαχείριση των έντονων αρνητικών συναισθημάτων, η δημιουργία μιας καινούργιας ταυτότητας, η αναθεώρηση και η αποδοχή νέων ρόλων, η ενστάλαξη ελπίδας, η αναπροσαρμογή στην καινούργια πραγματικότητα και η επένδυση συναισθηματικής ενέργειας σε καινούργια πλαίσια είναι κάποιοι από τους στόχους της συμβουλευτικής πένθους. Η διαδικασία των συνεδριών θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικότερα την απώλεια και να αποφύγετε τον κίνδυνο παθολογικού πένθους. Υπάρχει πιθανότητα το πένθος να αποτελέσει την αφορμή για την εμφάνιση διαταραχών όπως αυτές της διάθεσης (π.χ. κατάθλιψη) και του άγχους (π.χ. διαταραχή μετά από ψυχοδραματικό στρες, ψυχαναγκαστική διαταραχή, διαταραχή πανικού). Σε περίπτωση που αισθανθείτε ότι μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα δεν μπορείτε να διαχειριστείτε το πένθος σας, ότι τα συναισθήματά σας έχουν μεγάλη ένταση και διάρκεια, ή αν αισθάνεστε ότι οδηγείστε στην κατάθλιψη τότε καλό θα ήταν να αναζητήσετε επαγκελματική βοήθεια. Ο ειδικός μπορεί να σας βοηθήσει να επεξεργαστείτε τα συναισθήματά σας και να κατανοήσετε καλύτερα τις ανάγκες σας, και σταδιακά να ανασυγκροτήσετε τις δυνάμεις σας και να επαναδραστηριοποιηθείτε. Τέλος, αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια για κάποιες ειδικές καταστάσεις όπως όταν υπάρχουν γύρω σας μικρά παιδιά, όταν υπάρχει πένθος για τους απογόνους (αιφνιδιοι παιδικοί θάνατοι), ή όταν το παιδί ή ο έφηβος είναι σε πένθος και παρουσιάζει παθολογικές εκδηλώσεις.
Απευθυνθείτε σε εμάς να σας φέρουμε με επικοινωνία με τον Ψυχολόγο που συνεργαζόμαστε και να βοηθήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην ψυχολογική υποστήριξη που χρειάζεστε αυτή τη δύσκολη στιγμή.
Επικοινωνήστε μαζί μας πατώντας εδώ
ή καλώντας στο 2410 620670 – 693 727 1971
ή ελάτε στο κατάστημά μας Καρδίτσης 33 στη Λάρισα